Η ιστορία των Seiko “5”: Άγνωστες πτυχές των πιο αναγνωρίσιμων seiko στον κόσμο!

Πρόλογος

Τα Seiko 5 είναι από τα πιο διάσημα μοντέλα της φίρμας από το Τόκυο. Πολλοί λάτρεις των ρολογιών έχουν ανακαλύψει την ωρολογοποιία χάρη σε ένα από αυτά τα μοντέλα. Μέχρι και σήμερα, η φήμη που τα συνοδεύει είναι: “Φθηνά ρολόγια που μας επιτρέπουν να ανακαλύψουμε τις χαρές των μηχανικών ρολογιών για μερικές δεκάδες ή εκατοντάδες ευρώ”. Ωστόσο, υπάρχει μια πολύ πιο ενδιαφέρουσα ιστορία πίσω από αυτή την σειρά από ό,τι φαίνεται. Μια ιστορία που ξεκινά από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 και θα μας οδηγήσει να ανακαλύψουμε ξανά μερικές από τις μεγαλύτερες στιγμές της Seiko.
Νομίζω ότι μπορούμε να πούμε ότι η σειρά “Seiko 5” είναι μια από τις πιο σημαντικές στην ιστορία της μάρκας και ότι την έχει αλλάξει σε βάθος και με εξαιρετικά σημαντικό τρόπο.
Ας ρίξουμε λοιπόν μια πιο προσεκτική ματιά…

“Αριστοκρατική” καταγωγή.

Εάν σας απευθύνω την ερώτηση “τί κοινό έχει ένα 5αρι με ένα Grand Seiko?”, σίγουρα θα απορήσετε. Οι δυο αυτές σειρές ρολογιών- ακόμη και μέχρι σήμερα- βρίσκονται στα δύο άκρα του καταλόγου της Seiko. Kι όμως, αμφότερες είναι ο καρπός της κοινής δουλειάς των τριών μεγαλύτερων ονομάτων στη σύγχρονη ιστορία της Seiko: του Taro Tanaka, του μέντορά του Ren Tanaka και του Tsuneya Nakamura.

Ο Taro Tanaka είναι γνωστός για τη σχεδιαστική ταυτότητα ( Grammar of Design) που χρησιμοποιήθηκε στα Grand Seiko, αλλά η συνεισφορά του στη μάρκα είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτό. Έχει λάβει μέρος σε πολλά μεγάλα έργα, είτε ως σχεδιαστής του Seiko 5, αλλά και ως εμπνευστής του «προτύπου χιλιοστού» είτε ως πατέρας των θρυλικών καταδυτικών της Seiko.
Ο μέντοράς του, Ren Tanaka ήταν ο ιθύνων νους που οδήγησε την Seiko σε μια σύγχρονη εποχή. Είτε μέσω του ενδιαφέροντος του για το μάρκετινγκ δυτικού τύπου (που θα οδηγούσε στο Disney Time και στη συνέχεια στο Seiko 5), είτε μέσω της εμπλοκής του στην εξυπηρέτηση πελατών ή σε άλλα άγνωστα έργα. Σε αυτόν -μεταξύ άλλων- οφείλουμε τα ονόματα του King Seiko και Grand Seiko, ή ακόμα και το λογότυπο και τα χρώματα της Seiko, που χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα!
Ο Tsuneya Nakamura είναι ο πατέρας του Marvel, του Gyro Marvel, του μηχανισμού του πρώτου Grand Seiko (cal.3180), συμμετείχε και επέβλεψε τις ομάδες Suwa Seikosha στους διαγωνισμούς χρονομετρίας του Neuchatel και της Γενεύης και συμμετείχε επίσης στην ανάπτυξη του μηχανισμού quartz του Seiko Astron, πριν γίνει πρόεδρος της Suwa Seikosha.

Aνάμεσα σε όλα αυτά τα ένδοξα κατορθώματα αυτών των τριών ανδρών, η δημιουργία των Seiko 5 κατέχει μια πολύ σημαντική θέση, καθώς ο αντίκτυπός της ήταν τόσο μεγάλος!

Ren Tanaka, o πατέρας της ιδέας και το marketing.

Η ίδια η ιδέα του Seiko 5 γεννήθηκε στο λαμπρό μυαλό του Ren Tanaka. Ήταν ο δημιουργός της σειράς Disney Time, μια μικρής επανάστασης από την σκοπιά του μάρκετινγκ που είχε στόχο να «φυτέψει τον σπόρο» της Seiko στο μυαλό των μικρών παιδιών για να τα κάνει πελάτες του αύριο. Οι πελάτες αυτοί θα έβρισκαν το πρώτο τους ρολόι στο Seiko Sportsmatic 5…

Πρέπει να κατανοήσουμε ότι τη δεκαετία του 1950, η Seiko κατασκεύαζε προϊόντα και μετά ανησυχούσε για το πώς να τα πουλήσει. Ο Ren Tanaka, ανακαλύπτοντας το μάρκετινγκ, συνειδητοποιεί ότι θα ήταν πιο ενδιαφέρον να κάνει το αντίθετο: να φτιάχνει προϊόντα που πουλάνε και για αυτό, πρέπει να καλύψεις μια ζήτηση. Δεν εξαρτάται πλέον από τον πελάτη να βρει ένα προϊόν που του αρέσει στην προσφορά της μάρκας, αλλά εξαρτάται από τη μάρκα να προσαρμοστεί σε αυτό που θέλουν οι πελάτες. Αυτό μπορεί να φαίνεται αυτονόητο σήμερα, αλλά εκείνη την εποχή ήταν πρωτοποριακό για την Seiko!
Έχοντας αυτό κατά νου, αποφάσισε να δημιουργήσει μια σειρά από οικονομικά, μοντέρνα ρολόγια που απευθύνονται σε νέους. Εξαιτίας της ανάγκης να παραμείνει προσιτό, θα πρέπει να είναι προϊόν μαζικής παραγωγής. Υπήρχε όμως και η επιθυμία η νέα αυτή σειρά να διανεμηθεί και εκτός Ιαπωνίας, για πρώτη φορά στην ιστορία της εταιρείας. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1964 ήταν η τέλεια ευκαιρία να λανσαριστεί η πρώτη διεθνής σειρά της μάρκας, η οποία θα επωφεληθεί από την προβολή που προσφέρουν οι Αγώνες στη Seiko, αφού η εταιρεία ήταν ο επίσημος χρονομέτρης των αγώνων! Τι άλλο θα μπορούσε να ζητήσει κάποιος για διαφήμιση;
Το πρώτο “5” κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 1963 με το όνομα Sportsmatic 5 και σηματοδότησε την αρχή μιας μεγάλης περιπέτειας και μιας επιτυχίας που δεν είχε ποτέ στο παρελθόν η μάρκα μέχρι τώρα.

TSUNEYA NAKAMURA: Ο δημιουργός της μηχανής.

Ο σχεδιασμός του μηχανισμού θα ανατεθεί στον Tsuneya Nakamura και τις ομάδες του στην Suwa Seikosha. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 ένας αυτόματος μηχανισμός ήταν συνώνυμος με τη νεωτερικότητα και ήταν ένα από τα υποχρεωτικά χαρακτηριστικά ενός Seiko 5. Ο Nakamura, ως ο δημιουργός του μυθικού Gyro Marvel και όλων των επιτυχιών της Seiko κατά την μεταπολεμική περίοδο, είναι ο κατάλληλος άνθρωπος. Ως επικεφαλής ανάπτυξης μηχανισμών στη Suwa Seikosha, δημιούργησε την caliber 410 και την έστειλε στους σχεδιαστές στα γραφεία σχεδιασμού στο Τόκιο, στα οποία επικεφαλής ήταν ο Taro Tanaka.
Ο μηχανισμός 410 δεν ήταν χαμηλού επιπέδου, αλλά μια σχετικά λεπτή αυτόματη καλίμπρα που προσφέρει ένδειξη ημέρας/ημερομηνίας, 21 ρουμπίνια, με εξαιρετική σχέση ποιότητας/τιμής. Όταν κυκλοφόρησε, ήταν ξεκάθαρα ανώτερη από τις εισαγωγικές καλίμπρες της εταιρείας από τις οποίες εξελίχθηκε (436 & 245).

TARO TANAKA: Σχεδιασμός

Εδώ μπαίνει στο παιχνίδι ο διάσημος σχεδιαστής. Το πρωτότυπο του μηχανισμού 410 που δέχεται από τη Suwa προσφέρει την ημερομηνία στη θέση “3 η ώρα” και την ημέρα στην θέση “6 η ώρα” σε ένα μεγάλο ορθογώνιο παράθυρο, στο στυλ του Seikomatic Weekdater. Αλλά ο Taro Tanaka δεν βρίσκει την ανάγνωση αυτών των ενδείξεων πολύ εργονομική. Πράγματι, με τον ίδιο τρόπο που είναι χρήσιμο να υπάρχουν οι ώρες, τα λεπτά και τα δευτερόλεπτα στον ίδιο άξονα για να διαβαστούν με μια ματιά, θεωρεί ότι η ημέρα και η ημερομηνία πρέπει να διαβάζονται σε ένα μεγάλο μονό παράθυρο στη θέση “3 η ώρα”, ένα χαρακτηριστικό που δεν υπήρχε τότε σε κανένα άλλο ρολόι και το οποίο θα γινόταν η υπογραφή του Seiko 5!
Εκείνη την εποχή, σπάνια είναι τα λεγόμενα «daydate» ρολόγια που πρόσφεραν την εμφάνιση της ημέρας της εβδομάδας και της ημερομηνίας. Το πιο γνωστό παράδειγμα είναι αυτό του Rolex Daydate με το περίφημο παράθυρο της ημέρας στο “12” και την ημερομηνία στο “3”. Άλλοι κατασκευαστές προσφέρουν την ημέρα στη θέση “6”. Μια ιδέα έρχεται τότε στο μυαλό του Taro Tanaka:

Day/Date

Στα Ιαπωνικά, οι ημέρες της εβδομάδας αποτελούνται από τρεις χαρακτήρες (ή kanji), ο πρώτος είναι αυτός ενός «στοιχείου» (φωτιά, νερό, ξύλο, χώμα κ.λπ.), οι άλλοι δύο απλώς σημαίνουν «ημέρα της εβδομάδας» . Για παράδειγμα, η Δευτέρα ονομάζεται κυριολεκτικά “ημέρα του φεγγαριού”, όπως η Δευτέρα στα αγγλικά, και γράφεται 月曜日, Τρίτη 火曜日 (ημέρα της φωτιάς), 水曜日 για Τετάρτη (ημέρα νερού) κ.λπ. Δεδομένου ότι όλες οι ημέρες της εβδομάδας τελειώνουν με το kanji 曜日, χρειάζεται μόνο να εμφανίσει το πρώτο kanji για να καταλάβει με μια ματιά τι μέρα είναι, 月 για τη Δευτέρα, 火 για την Τρίτη, 水 για την Τετάρτη κ.λπ. Αυτή η ιδέα μειώνει σημαντικά το μέγεθος που απαιτείται για την εμφάνιση της ημέρας και επομένως την κάνει να φαίνεται πολύ ευανάγνωστη δίπλα στην ημερομηνία.
Για τα ρολόγια που προορίζονταν για τη διεθνή αγορά, έπρεπε να βρεί πώς να υποδεικνύεται η ημέρα στα αγγλικά. Όπως στα Ιαπωνικά, οι ημέρες στα Αγγλικά τελειώνουν όλες με DAY, οπότε απλώς χρειάζονται τα 3 πρώτα γράμματα για να απεικονιστεί η ημέρα της εβδομάδας. ΜΟΝ για Δευτέρα, TUE για Τρίτη, WED για Τετάρτη κ.λπ.
Επομένως, οφείλουμε στον Taro Tanaka αυτή την απλή και αποτελεσματική διάταξη, που χρησιμοποιείται ευρέως σήμερα και αρχικά αναπτύχθηκε για το Seiko 5! Κάτι άλλο που απασχόλησε το μυαλό του Taro Tanaka ήταν το κενό μεταξύ του δίσκου ημέρας και του δίσκου ημερομηνίας που δεν μπορεί να μειωθεί και που το φαινόταν αντιαισθητικό. Η λύση που σκέφτηκε ήταν να κάνει το δίσκο ημερομηνίας σε μαύρο χρώμα, έτσι ώστε το κενό μεταξύ των δύο δίσκων δεν ήταν ορατό!

Μια πρωτοπορία και ένα παράπονο…

Αυτή η εξαιρετικά πρακτική και εργονομική διάταξη εμφάνισης ημέρας και ημερομηνίας είναι πραγματικά μοναδική. Υπάρχουν πολύ λίγα ρολόγια με ένδειξη ημέρας εκείνη την εποχή και ο Taro Tanaka ξεκινά τις απαραίτητες ενέργειες για να καταθέσει αίτηση ευρεσιτεχνίας. Οι διευθυντές της Seiko όμως τον σταματούν. Πιστεύουν ότι τέτοιο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας πρέπει να έχει ήδη καταχωρηθεί και δεν θέλουν να βρεθούν προ δυσάρεστων εκπλήξεων, προτείνοντας ένα ήδη υπάρχον δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Ο Taro Tanaka κάνει την έρευνά του και επιμένει: αυτό το σύστημα πραγματικά δεν φαίνεται να υπάρχει στην Ελβετία και η πατέντα θα ήταν ένα ατού για την προώθηση του Seiko 5. Οι ηγέτες του ζητούν κατηγορηματικά να μην κάνει τίποτα, ισχυριζόμενοι ότι είναι η απόδοση και η καλή λειτουργία των ρολογιών που πουλάνε, όχι οι πατέντες…
Κατά ειρωνικό τρόπο, με την επιτυχία του Seiko 5 και το ενδιαφέρον που προκάλεσε αυτό το “παράθυρο στην θέση 3” για την ημέρα και την ημερομηνία, πολλοί άνθρωποι στη συνέχεια ρώτησαν τον Tanaka γιατί δεν είχε πατεντάρει το σχέδιό του. Ακόμα και πολλά χρόνια η πικρία που του είχε αφήσει το θέμα ήταν εμφανής….

Καθημερινό, αδιάβροχο ρολόι!

Στις αρχές της δεκαετίας του ’60, η υδατοστεγανότητα ήταν κάτι όχι διαδεδομένο στα καθημερινά ρολόγια. Ήταν εδραιωμένη η πεποίθηση ότι ένα ρολόι είχε “αλλεργία” στην υγρασία και το νερό, ειδικά σε μια χώρα όπως η Ιαπωνία. Τα πραγματικά αδιάβροχα ρολόγια ήταν συνήθως αρκετά παχιά και συνδέονταν με συγκεκριμένες χρήσεις, αλλά τα περισσότερα καθημερινά ρολόγια δεν ήταν πραγματικά αδιάβροχα. Το Seiko 5 όμως έπρεπε να μην “φοβάται” να βραχεί και να είναι στεγανό!
Αυτή η στεγανότητα έγινε δυνατή χάρη σε ένα εκπληκτικό έργο του Taro Tanaka, το οποίο ονομάζεται πρότυπο χιλιοστών. Όταν ο Tanaka προσλήφθηκε στη Seiko στα τέλη της δεκαετίας του 1950, οι σχεδιαστές εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούν τη Γραμμή, μια παλιά μονάδα μέτρησης, το μικρότερο τμήμα της οποίας ήταν 0,564 mm.
Ωστόσο, εκείνη την εποχή, οι κατασκευαστές καντράν και κάσας δούλευαν ήδη με χιλιοστά και με περιθώριο σφάλματος περίπου 0,05 mm. Η συνεργασία των σχεδιαστών με τους κατασκευαστές ήταν πολύ δύσκολη -εξαιτίας των διαφορών στις μονάδες μέτρησης- και τα εξαρτήματα των ρολογιών είχαν πολύ μεγάλες ανοχές. Αυτό καθιστούσε την αδιαβροχοποίηση σχεδόν αδύνατη!
Ξεχνώντας τη Γραμμή και επιβάλλοντας το χιλιοστό ως μονάδα μέτρησης στη σχεδίαση των ρολογιών, καθίσταται δυνατόν να σχεδιαστούν εξαρτήματα με μηδαμινές ανοχές. Αυτό, σε συνδυασμό με χρήση κατάλληλων παρεμβυσμάτων, επιτρέπει την δημιουργία πραγματικά αδιάβροχων ρολογιών. Αυτή η εργασία για το πρότυπο χιλιοστών και το σχεδιασμό των πρώτων κασών Seiko 5 πραγματοποιείται με τη Hayashi Seiki Seizo, έναν κατασκευαστή που ανήκει εν μέρει στη Seiko και είχε ιδρυθεί από έναν πρώην υπάλληλο της Daini Seikosha στις αρχές του 20ού αιώνα.

Η θέση της κορώνας.

Η κορώνα στη θέση “4” είναι ένα σχεδιαστικό χαρακτηριστικό που υιοθετήθηκε στο Seikomatic. Υπογραμμίζει το γεγονός ότι δεν χρειάζεται να κουρδιστεί το ρολόι χειροκίνητα. Πραγματικά κάτι εξαιρετικό, αφού δεν υπήρχε αυτόματο Ελβετικό ρολόι εκείνη την εποχή, που να είναι τόσο προσιτό. Ήταν λοιπόν ένα κεντρικό χαρακτηριστικό αυτών των ρολογιών που ο σχεδιασμός έπρεπε να τονίσει.
Δυστυχώς, αυτό ήταν και ο λόγος για πολλά παράπονα, αφού ήταν δύσκολο για τον κάτοχο να ρυθμίσει την ημέρα και την ημερομηνία χρησιμοποιώντας αυτό το μικροσκοπική, καλά κρυμμένη κορώνα. Το σχέδιο αυτής της μικρής κορώνας είναι παρμένο από τα Seikomatics, που όμως δεν προσφέρουν ούτε ημέρα ούτε ημερομηνία. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει με το Sportsmatic 5. Εάν το ρολόι σταματήσει, πρέπει να περιστραφούν οι δείκτες μέχρι να ρυθμιστεί σωστά η ημέρα και η ημερομηνία, κάτι που μπορεί να είναι αρκετά κουραστικό. Τα παράπονα από τους πωλητές ήταν πολύ έντονα!
Ο Τάρο Τανάκα έπρεπε να βρει γρήγορα μια λύση… Βρήκε μικρούς πλαστικούς σωλήνες μήκους εκατοστών που είχαν ακριβώς το σωστό μέγεθος για να μπουν στις κορώνες και η Seiko τους μοίρασε στους αντιπροσώπους. Το “ελάττωμα” χαρακτήρισε την πρώτη γενιά των πενταριών μόνο, αφού στις επόμενες δόθηκαν λύσεις με αλλαγή του μεγέθους της κορώνας αλλά και με νέους μηχανισμούς.

Μεταλλικό μπρασελέ.

Μέχρι τότε, όλα τα Seiko (και η πλειοψηφία των ρολογιών της αγοράς) προσφέρονταν με δερμάτινα λουράκια ή με συνθετικά (τύπου νάιλον/Νάτο). Αλλά για το Seiko 5 – που ήταν όντας αδιάβροχο- το δέρμα δεν ήταν κατάλληλο και χρειαζόταν μεταλλικόμπρασελέ για ανθεκτικότητα στην επαφή με το νερό. Ωστόσο, εκείνη την εποχή τα μπρασελέ δεν ήταν φτιαγμένα από ατσάλι όπως σήμερα και γενικά ήταν μάλλον κακής ποιότητας. Ως εκ τούτου, η Seiko εργάστηκε ακούραστα με τον κατασκευαστή των μπρασελέ της, για να προσφέρει ένα μοντέλο από ατσάλι καλής ποιότητας, σύμβολο στιβαρότητας και κομψότητας.
Τα Seiko 5 αυτής της περιόδου ήταν επομένως όλα εξοπλισμένα με μεταλλικά μπρασελέ με συχνά αρκετά εντυπωσιακά σχέδια.

To όνομα “5”…

Σίγουρα πολλοί θα έχουν διαβάσει ή ακούσει πως το όνομα “5” προήλθε από τα πέντε κύρια χαρακτηριστικά που έπρεπε να έχουν τα ρολόγια. Αυτά τα διαβόητα όμως “5 χαρακτηριστικά” είναι μάλλον “αστικός μύθος” ή και εμπνευσμένο μάρκετινγκ. Τα βασικά χαρακτηριστικά που ήταν απαραίτητα για το Seiko 5 ήταν αρκετά εμφανή από την αρχή (αυτόματη κίνηση, ένδειξη ημέρας και ημερομηνίας στο ίδιο παράθυρο, υδατοστεγανότητα, μεταλλικό μπρασελέ, κορώνα στο “4”) αλλά δεν είχαν καμία επίδραση στην επιλογή του ονόματος της σειράς.

Στην πραγματικότητα, αυτό το όνομα δόθηκε από τον ίδιο τον Ρεν Τανάκα, ο οποίος διαπίστωσε ότι έδινε μια νεανική και δυναμική πλευρά και ήθελε να χρησιμοποιήσει έναν περιττό αριθμό για τους ίδιους λόγους. Ένα αγγλικό όνομα (προφέρεται “πέντε” ακόμα και στα ιαπωνικά), εύκολο στην προφορά και υπογραφή, της πρώτης σειράς της μάρκας που έχει σχεδιαστεί τόσο για την εγχώρια όσο και για τη διεθνή αγορά. Η ιδέα της προσάρτησης 5 «αξιών» ή χαρακτηριστικών σε αυτό το όνομα είναι μια καθαρά ιδέα μάρκετινγκ που αναπτύχθηκε αργότερα.

Μοντέλα και εκδόσεις.

Η πρώτη γενιά των Seiko 5, με την ονομασία “Sportsmatic 5” ήταν σε κυκλοφορία από τον Σεπτέμβριο του 1963 μέχρι και τον Ιούλιο του 1967. Τα διάφορα μοντέλα ήταν :

• Τα Sportsmatic 5 εξοπλισμένο με μηχανισμό 410, που κυκλοφόρησαν στην αγορά από τον Σεπτέμβριο του 1963 έως τον Δεκέμβριο του 1964. Αντικαταστάθηκαν από μοντέλα εξοπλισμένα με τον μηχανισμό 6606.
• Τα Sportsmatic 5 εξοπλισμένο με τον μηχανισμό 6619 “push date“, που κυκλοφόρησε το 1965 και έμεινε στην αγορά μέχρι τον Ιούλιο του 1967.
• Τα Sportsmatic 5 Deluxe ( από την Daini), με μηχανισμό 7606. Τα μοντέλα αυτά έφεραν ένα κουμπί στην θέση “3”, με πίεση του οποίου άλλαζε η ημερομηνία. Κυκλοφόρησαν από τον Δεκέμβριο του 1964 έως τον Ιούλιο του 1967.
• Τα Sportsmatic 5 Deluxe ( πάλι από την Daini) με μηχανισμό 7619. Ο μηχανισμός αυτός έφερε “hacking seconds” λειτουργία. Κυκλοφόρησαν από το 1965 ως τον Ιούλιο του 1967.

Δεύτερη γενιά.

Τον Ιούλιο του 1967, το λογότυπο της σειράς εκσυγχρονίστηκε για να γίνει το έμβλημα που κλασικά γνωρίζουμε σήμερα. Το όνομα Sportsmatic έχει διαγραφεί και το “5” μπαίνει” στην γνώριμη “ασπίδα”. Τα νέα μοντέλα είναι εξοπλισμένα με μηχανισμούς 51xx ( τα μοντέλα της Daini) και 61xx ( τα μοντέλα της Suwa). Η “πίεση” για την Seiko είναι υψηλή, γιατί η πρώτη γενιά γνώρισε ιστορική επιτυχία και αυτή η ανανέωση της γκάμας πρέπει να συνεχιστεί με τον ίδιο τρόπο.
Όπως και στα Sportsmatic 5 που υπήρχε η κανονική αλλά και η σειρά Deluxe, έτσι και τα νέα 5 θα έχουν ίδια διαφοροποίηση. Αυτή τη φορά όμως και η Suwa θα προσφέρει Deluxe σειρά, η οποία αναγράφεται πλέον DX.

Η Daini κυκλοφόρησε το νέο της 5αρι τον Ιούλιο του 1967 με μηχανισμό 5126, ακολουθούμενο από το DX τον Οκτώβριο, που τροφοδοτείται από το μηχανισμό 5139. (Αυτό το μοντέλο έχω στην κατοχή μου). Αυτή η καλίμπρα προσφέρει το “hacking seconds” και το σύστημα διατήρησης λαδιού Diafix που δεν υπάρχει στην 5126, με αποτέλεσμα να έχει 27 ρουμπίνια έναντι 23 για την 5126.

Την ίδια ακριβώς περίοδο (Ιούλιο & Οκτώβριο) λανσάρει και η Suwa τα δικά της νέα 5αρια, με μηχανισμούς 6119 & 6106. Αξίζει να σημειώσουμε εδώ, πως οι μηχανισμοί 61xx είναι η “βάση” των χρονογράφων 6139 και 6138! Επίσης τοποθετήθηκαν σε diver’s (6105) και -στην ανώτερη εκδοχή τους- σε Grand Seiko της περιόδου (61GS).

H τιμολόγηση…

Όσον αφορά τις τιμές των 5αριων εκείνη την εποχή, είναι νομίζω ενδιαφέρον να κάνουμε κάποιες συγκρίσεις:

Στη Daini, το νέο 5 κοστίζει μεταξύ 10.500 και 13.500 γιεν, ενώ το 5 DX κυμαίνεται μεταξύ 13.500 και 15.500 γιεν.
Στη Suwa, το νέο 5 κοστίζει μεταξύ 9.000 και 12.000 γιεν ενώ το 5 DX κυμαίνεται μεταξύ 12.000 και 15.000 γιεν.
Για να βάλουμε τα πράγματα σε κάποιο πλαίσιο, σε αυτόν τον ίδιο κατάλογο, το 62GS day-date σε ατσάλι κόστιζε 38.000 γιεν, το 44GS κόστιζε 24.000 γιεν και το 62MAS 13.000 γιεν. Οι τιμές του Seiko 5 DX αντιστοιχούσαν σε αυτές του Lord Marvel 36000 ή του ατσάλινου 44KS ! (και βλέποντας αυτή την τιμολόγηση, “πάει περίπατο” ο ισχυρισμός πως τα 5αρια ήταν πάντα φθηνά ρολόγια…. )

Τρίτη γενιά.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’60, η επιτυχία συνέχισε να είναι παρούσα για τα Seiko 5, αλλά τα πράγματα άλλαζαν γρήγορα, τόσο σε επίπεδο ωρολογοποιίας όσο και σε επίπεδο μόδας και κοινωνίας. Εμφανίζονται λοιπόν δύο διαφορετικές “οικογένειες” 5αριών: Τα 5 Sports και τα 5 Actus. Τον Ιούνιο του 1968 κάνει την εμφάνιση της η σειρά 5 Sports. Μέχρι τότε τα 5αρια -παρότι αδιάβροχα- θεωρούνταν περισσότερο “casual/dress” από το αγοραστικό κοινό. Με τα 5 Sports, η Seiko εισήγαγε την έννοια “σπορ/δυναμικό” ρολόι!

Τα Seiko 5 Sports κυκλοφόρησαν στην αγορά από τον Ιούνιο του 1968 έως το 1973. Υπάρχουν τέσσερις κύριοι τύποι Seiko 5 Sports:
• Μοντέλα Suwa εξοπλισμένα με μηχανισμό 6119, που διανέμονται από τον Ιούνιο του 1968 έως τα τέλη του 1970
• Μοντέλα Suwa εξοπλισμένα με μηχανισμό 6106, που διανέμονται από τον Ιούνιο του 1968 έως τα τέλη του 1971
• Μοντέλα Daini με μηχανισμό 5126, που διανέμονται από τον Ιούνιο του 1968 έως τα τέλη του 1970.
• Μοντέλα Daini εξοπλισμένα με το μηχανισμό 7019, που διανέμονται από τα τέλη του 1970 έως το 1973.

Τα Seiko 5 Sports γνώρισαν μεγάλη επιτυχία, τόσο στην Ιαπωνία όσο και διεθνώς. Αλλά δεν μπορούμε να μιλήσουμε για το Seiko 5 Sports χωρίς να αναφέρουμε το πιο δημοφιλές από όλα: το Seiko 5 Sports Speed-Timer…

SEIKO 5 SPORTS SPEED TIMER

Το Seiko 5 Sports Speed-Timer είναι ταυτόχρονα το πιο δημοφιλές Seiko 5 όλων των εποχών και το πιο σημαντικό ιστορικά, αφού είναι -ούτε λίγο ούτε πολύ-ο πρώτος Αυτόματος Χρονογράφος στον κόσμο! Ένας ακόμη λόγος, αν χρειαστεί, για να μείνει το Seiko 5 στην ιστορία…
Στις 21 Μαΐου 1969, η Suwa Seikosha κυκλοφόρησε τα 6139-6000 και 6139-6010 στην Ιαπωνία και διεθνώς. Όταν η Heuer και η Zénith ανακοίνωσαν την ύπαρξη των πρωτότυπων αυτόματων χρονογράφων τους στις αρχές του 1969, η Seiko είχε ήδη ξεκινήσει την παραγωγή των εμπορικών της μοντέλων.
Όσο για το 6138, έφυγαν από τα εργαστήρια Suwa τον Ιούνιο του 1970, λίγους μήνες μετά το 7017 της Daini. Το τελευταίο θα αντικατασταθεί τον Νοέμβριο του 1972 από το 7015.

***Σημείωση: Η ιστορία των αυτόματων χρονογράφων της Seiko είναι ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο. Η σπουδαιότητα του επιτεύγματος για την εταιρεία- αλλά και για την ωρολογοποιία γενικότερα- είναι τέτοια, που αξίζει ξεχωριστή μνεία σε άλλο άρθρο.

Υπάρχουν τέσσερις τύποι Seiko 5 Sports Speed-Timer:
• Μοντέλα εξοπλισμένα με μηχανισμό 6139, που διατίθενται στο εμπόριο από τον Μάιο του 1969 έως τα τέλη του 1978.
• Μοντέλα εξοπλισμένα με μηχανισμό 6138, που διατίθενται στο εμπόριο από τον Ιούνιο του 1970 έως το τέλος του 1978.
• Μοντέλα εξοπλισμένα με μηχανισμό 7017, που διατίθενται στο εμπόριο από το 1970 έως το 1972
• Μοντέλα εξοπλισμένα με μηχανισμό 7015, τα οποία αντικατέστησαν το 70SP τον Νοέμβριο του 1972 και κυκλοφόρησαν στην αγορά μέχρι τα τέλη του 1975.

Seiko 5 Actus.

Τον Νοέμβριο του 1969, η Seiko παρουσίασε το Seiko 5 Actus.

Υπάρχουν δύο τύποι 5 Actus:
• Το 5 Actus εξοπλισμένο με μηχανισμό 6106 ( 23 ή 25 ρουμπίνια), που κυκλοφόρησε στο εμπόριο μεταξύ Νοεμβρίου 1969 και 1978.
• Το 5 Actus εξοπλισμένο με τον 7019, που κυκλοφόρησε στο εμπόριο μεταξύ Νοεμβρίου 1969 και 1979. Στην τρίτη αυτή γενιά, το “5” εξαφανίστηκε από τα καντράν μεταξύ 1976 και 1977. Αυτή η σταδιακή εξαφάνιση του μυθικού 5 που κοσμεί τα καντράν της σειράς από το 1963 στην πραγματικότητα προανήγγειλε την επικείμενη απόσυρση των πενταριών από την ιαπωνική αγορά…

Το τέλος του Ιαπωνικού Seiko 5.

Τα Actus and Sports θα είναι τα τελευταία Seiko 5 που προορίζονται για την ιαπωνική αγορά, θα εξαφανιστούν οριστικά από τους καταλόγους το 1979.
Η παραγωγή και διανομή των Seiko 5 θα συνεχιστεί στη Νοτιοανατολική Ασία μέχρι σήμερα.
Από το 1979, τα Seiko 5 δεν διανέμονταν πλέον στην Ιαπωνία, γεγονός που σηματοδότησε μια τέταρτη εποχή στην ιστορία της σειράς, αυτή του “Ασιατικού”** πενταριού, σε αντίθεση με του “Ιαπωνικού” , που παράχθηκε από το 1963 έως το 1979.

**Σημείωση: Ήταν κυρίως αυτά τα μοντέλα που ήρθαν στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του ΄80 μέσω των ναυτικών μας. Αυτά που δημιούργησαν την φήμη του “άφθαρτου, φθηνού ρολογιού” στην συνείδηση όλων μας.

Ο αντίκτυπος

Μέχρι το 1967, η Seiko είχε πουλήσει περισσότερα από 5 εκατομμύρια Seiko 5 στην ιαπωνική αγορά. Αν προσθέσουμε και τις 3 γενιές μοντέλων, η εκτίμηση ανεβαίνει σε περισσότερα από 10 εκατομμύρια κομμάτια. Για την ίδια περίοδο, ο αριθμός των Seiko 5 που παρήχθη ξεπέρασε τη συνολική παραγωγή αυτόματων ρολογιών στην Ελβετία!
Όμως, παρόλο που τα Seiko 5 σταμάτησαν στην Ιαπωνία στα τέλη της δεκαετίας του 1970, συνέχισαν να παράγονται και να διανέμονται στη Νοτιοανατολική Ασία και συνέχισαν να πωλούνται σε εκατομμύρια σε όλη τη διεθνή αγορά μέχρι τις μέρες μας.
Είτε με την επιτυχία της μεταξύ 1963 και 1979, είτε με την επιτυχία της μετά την εξαφάνιση της από την ιαπωνική αγορά, η σειρά Seiko 5 είναι αναμφισβήτητα η πιο δημοφιλής σειρά στην ιστορία της εταιρείας, σε σημείο που είναι σχεδόν συνώνυμη της μάρκας. Πόσοι ιστότοποι/φόρουμ/ιστολόγια/λάτρεις του ρολογιού συμβουλεύουν τους αρχάριους που αναζητούν ένα προσιτό ρολόι να βρούν ένα Seiko 5; Ποιος λάτρης του ρολογιού δεν είχε ποτέ Seiko 5;
Δυστυχώς όμως, από την εξαφάνισή του από την ιαπωνική αγορά το Seiko 5 έχει γίνει ξεκάθαρα προϊόν εισαγωγικού επιπέδου, κάτι που δεν συνέβαινε μέχρι το 1979, όπως είδαμε.
Το άσχημο είναι ότι η Seiko έχει συνδεθεί ξεκάθαρα με το Seiko 5 σε αυτή την μεριά του πλανήτη, και επειδή τα “Ασιατικά” 5αρια είναι “φτηνά”, παγιώθηκε η αντίληψη πως η εταιρεία προσφέρει ΜΟΝΟ ρολόγια “εισαγωγικού” επιπέδου… Ο περισσότερος κόσμος αγνοεί πως κατά τη διάρκεια των δεκαπέντε ετών που αυτά τα ρολόγια σχεδιάστηκαν στην Ιαπωνία, τα Seiko 5 ήταν προϊόντα καλής ή πολύ καλής ποιότητας που προσφέρονταν σε προσιτές τιμές, χωρίς να είναι χαμηλού επιπέδου.

Η “αναβίωση”

Τα Seiko 5 επέστρεψαν στον διεθνή κατάλογο της Seiko το 2019 με το Seiko 5 Sports, μετά από ακριβώς 40 χρόνια απουσίας. Για να σηματοδοτήσει αυτή την αναγέννηση, η Seiko αποφάσισε να αναθεωρήσει το σχέδιο του λογότυπου αυτής της σειράς, το οποίο παραμένει αναλλοίωτο από το 1967! Το “5” είναι πλέον μοντέρνο και στυλιζαρισμένο να ακολουθεί το περίγραμμα του διάσημου εμβλήματος που σχεδίασε ο Ren Tanaka.

Όπως τα πρώτα “5”, τα Seiko 5 Sports απευθύνονται και πάλι σε ένα αρκετά νεανικό κοινό με προσιτά αλλά ποιοτικά ρολόγια. Αυτή την φορά όμως τα πεντάρια αναπτύσσονται σε δύο άξονες:

• Ο πρώτος άξονας (και πηγή έμπνευσης) είναι η κουλτούρα των “mods”. Οι άνθρωποι της Seiko προφανώς και αφουγκράστηκαν πως μεγάλη μερίδα του κοινού αναζητά μοναδικά σχέδια στα ρολόγια του. Έτσι, προσφέρονται εκατοντάδες χρωματικοί και σχεδιαστικοί συνδυασμοί πάνω στο μοντέλο “βάσης”, που είναι εμπνευσμένο από το διαχρονικά επιτυχημένο σχέδιο του SKX007.
• Ο άλλος ενδιαφέρον άξονας είναι αυτός των προϊόντων που σχετίζονται με τη λαϊκή κουλτούρα, με τις σειρές των Seiko 5 Sports Street Fighter, One Piece, Brian May και άλλες που είδαμε μέχρι πρόσφατα.

Και κάποιες επικρίσεις…

Οι επικρίσεις που ακούμε πολύ συχνά εναντίον αυτών των ρολογιών, παρά την τεράστια επιτυχία τους, είναι η αύξηση της τιμής και το γεγονός ότι είναι «πολύ ακριβό για ένα απλό Seiko 5». Αν και το ζήτημα της αλλαγής της τιμολόγησης της Seiko είναι ενδιαφέρον, νομίζω ότι είναι ενδιαφέρον να κάνουμε ένα μικρό βήμα πίσω και να συνειδητοποιήσουμε ότι τα Seiko 5 δεν ήταν πάντα ρολόγια χαμηλού επιπέδου με χαμηλή τιμή. Ήταν μάλλον καινοτόμα και ποιοτικά ρολόγια μεσαίας κατηγορίας. Πρέπει λοιπόν να έχουμε κατά νου ότι το Seiko 5 δεν είχε πάντα αυτή την εικόνα. Δεν ήταν πάντα το φθηνότερο ρολόι, αλλά αντιθέτως άνηκε σε μια ιστορική σειρά με τεράστια σημασία, που πάντα μπορούσε να προσφέρει καλή ποιότητα σε οικονομικά προσιτή τιμή, στους περισσότερους ανθρώπους. Αυτή είναι η θέληση που είχε ο Ren Tanaka για τη δημιουργία των Seiko 5.

Επίλογος

Είναι αρκετά παράδοξο ότι τα “πεντάρια” είναι η πιο δημοφιλής σειρά της Seiko για σχεδόν 60 χρόνια και ότι τελικά είναι μια σειρά της οποίας η ιστορία είναι αρκετά άγνωστη!
Ναι, έχουν γίνει σε μεγάλο βαθμό ρολόγια εισαγωγικού επιπέδου που κατασκευάζονται κατά εκατομμύρια στη Νοτιοανατολική Ασία, αλλά δεν είναι μόνο αυτό!
Είναι, πάνω από όλα, μια σειρά εμβληματική των δεκαετιών 60 και 70. Σχεδιασμένα από την ίδια τριάδα θρύλων, στους οποίους χρωστάμε τα Grand Seiko. Ήταν από τα πρώτα αυτόματα ρολόγια της Seiko και μεταξύ των πρώτων αδιάβροχων ρολογιών της εταιρείας. Είναι το άλλο σύμβολο των Ολυμπιακών Αγώνων του 1964 και αντιπροσωπεύουν μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του Taro Tanaka. Είναι επίσης η πρώτη σειρά Seiko που έχει σχεδιαστεί τόσο για την εγχώρια αγορά όσο και για τη διεθνή αγορά. Σε αυτή την σειρά “γεννήθηκαν” οι πρώτοι αυτόματοι χρονογράφοι στον κόσμο και αυτή η σειρά ήταν ένας από τους κύριους λόγους για τη δραματική κρίση που πέρασε η ελβετική ωρολογοποιία τη δεκαετία του 1970.

Τα πεντάρια είναι συνυφασμένα με την Seiko όσο λίγα μοντέλα και ελπίζω ότι μέσα από αυτό το άρθρο, κατάφερα να κάνω αντιληπτή την αξία που έχει το περίφημο έμβλημα, που κοσμεί αυτά τα ρολόγια για περισσότερο από μισό αιώνα!